جمع عملیجمع عملی به معنی عمل به مفاد دو یا چند دلیل متعارض به صورت تبعیض در امتثال است. ۱ - تعریف جمع عملیجمع عملى، جمعى است که در مقام عمل کردن به ادله، براى رفع تنافى میان دو یا چند دلیل متعارض اعمال مى گردد، به این صورت که اگر دو یا چند دلیل ـ به خصوص در جایى که این ادله نص باشد ـ در حکمى از احکام شرعی با هم تعارض نمایند، در مقام عمل گاهى به این دلیل و گاهى به دلیل دیگر عمل مى گردد ( تبعیض در عمل )؛ مثل آن که دو دلیل متعارض درباره نماز جمعه وارد شده که یکى از آن دو نماز جمعه را واجب مى داند و دیگری واجب نمى داند، در چنین موردى، در مقام رفع تعارض ، به هر دو دلیل متعارض عمل مى شود؛ یعنى مکلف در یک هفته نماز جمعه را مى خواند و در هفته دیگر نماز جمعه را ترک کرده و نماز ظهر را مى خواند. ۲ - بطلان جمع عملیجمع عملى، نزد اصولیون پذیرفته نبوده و جزء ادله احکام شرعى محسوب نمی شود زیرا اولاً، مستلزم هرج و مرج در فقه مى شود و جایى براى عمل کردن به اخبار تخییر و ترجیح باقى نمى ماند؛ ثانیاً، مرجع تعارض در احکام، قول امام ( ع ) مى باشد و قول امام ( ع )، غیر قابل تبعیض است. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۸۱، برگرفته از مقاله «جمع عملی». رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | تعادل و تراجیح | تعارض اخبار | تعارض ادله | جمع بین ادله | حدیث شناسی
|